Theo số liệu thống kê, cơ cấu đàn vật nuôi Nước ta giai đoạn 2020 – 2023 chiếm tỉ trọng lớn nhất là chăn nuôi Lợn với tỉ trọng 60-64% (Nguồn: Tổng cục Thống kê). Lợn cũng là đối tượng vật nuôi mà quá trình chăn nuôi ảnh hưởng đến môi trường nhiều nhất, với mô hình ngày càng mở rộng về số lượng cũng như quy mô chuồng trại, kéo theo đó là áp lực rất lớn cho môi trường, đặc biệt là mùi phát tán tới các khu dân cư.
Các điểm phát thải khí chủ yếu trong chăn nuôi lợn
Hiện nay, với những ưu điểm về vận hành, an toàn sinh học cũng như tối ưu kinh tế, chăn nuôi Lợn được phát triển chủ yếu theo mô hình công nghiệp, chuồng lạnh, tập trung với quy mô và diện tích trang trại lớn. Do đó, tải lượng chất thải cũng như mùi hôi phát sinh hàng ngày cũng cao theo, với những nguồn gốc chủ yếu:
- Mùi hôi trang trại phát sinh chủ yếu từ phân mới thải ra (chủ yếu là H2S và các acid hữu cơ bay hơi) và nước tiểu mới (NH3) của vật nuôi trên nền chuồng, phần lớn mùi hôi được quạt hút đẩy ra bên ngoài một cách liên tục, dễ dàng phát tán ra môi trường xung quanh.
Chất thải mới của vật nuôi bên trong chuồng là nguồn gốc chính của mùi hôi (nguồn: JVSF)
- Mùi từ các khu vực khác trong trang trại như: Mương nước thải, hố thu, hệ thống xử lý nước thải. Mùi tại các khu vực này có nhưng tải lượng sẽ ít hơn bên trong chuồng, do khi có nước, thường xảy ra các hoạt động của vi sinh yếm khí, tạo ra CH4 (không mùi) là chủ yếu. Mùi ở khu vực này chỉ tạo ra từ bề mặt nước thải, nên không đáng kể hoặc tải lượng không đủ để ảnh hưởng đến các khu vực xa.
Mùi từ các khu vực khác chỉ tạo ra từ phần bề mặt (nguồn: JVSF)
Do vậy, giải pháp xử lý mùi cần phải tập trung vào chất thải mới thải ra hàng ngày trên nền chuồng nuôi.
CÁC GIẢI PHÁP XỬ LÝ MÙI HÔI TRANG TRẠI HIỆN NAY
Sử dụng vi sinh
Là giải pháp truyền thống, với ưu điểm là quá trình xử lý tự nhiên với cơ chế tiêu hóa chất thải của các chủng vi sinh cụ thể, sử dụng chế phẩm vi sinh là giải pháp phổ biến hiện nay. Song, nhược điểm của phương pháp là trước sử dụng cần phải nuôi cấy, điều chỉnh mật độ vi sinh tương ứng tải lượng chất thải; chọn lọc loại vi sinh phù hợp với chất thải…là những điểm hạn chế, do vậy thực tế áp dụng ở Việt Nam còn bất cập và chưa xử lý được triệt để, hoặc muốn có hiệu quả thì chi phí rất lớn.
Sử dụng vi sinh trong xử lý mùi hôi trang trại (hình ảnh minh họa)
Sử dụng che lưới sau quạt hút, phun tinh dầu (nước pha với tinh dầu là chủ yếu)
Che chắn lưới sau quạt hút là một trong những phương pháp được các trang trại quan tâm, tìm hiểu đầu tư. Tuy nhiên, nguồn gốc mùi hôi trang trại xuất phát từ phần chất thải và nước thải mới trên nền chuồng, việc giải quyết từ phía sau quạt hút được xem là phương pháp “xử lý ngọn”, không triệt để, đánh lừa khứu giác với những vị trí gần chuồng nuôi, khi ra xa chuồng như đối với các khu dân cư tập trung thì mùi tinh dầu không còn và mùi vẫn chưa được xử lý, giải pháp này còn gây lãng phí với chi phí đầu tư ban đầu cao. Ngoài ra, lưới chắn phía sau làm giảm vận tốc của luồng khí tươi bên trong chuồng nuôi, ảnh hưởng đến hô hấp của vật nuôi.
Che lưới sau quạt hút (hình ảnh minh họa)
Các phương pháp xử lý mùi khác
Ở các nước phát triển như Châu Âu, Bắc Mỹ, phương pháp trung hòa khí được ứng dụng khá phổ biến. Để áp dụng phương pháp này, cần thiết kế và đầu tư hệ thống thu hồi khí ngay từ đầu, khí bên trong chuồng nuôi được đưa về khu xử lý tập trung, tại đó khí được đi qua các tấm lọc Tấm lọc Axit (xử lý NH3) – Tấm lọc Ba-zơ (xử lý H2S) – Tấm lọc vi sinh (xử lý các Axit béo bay hơi còn lại).
Phương pháp trung hòa khí (hình ảnh minh họa)
Ở các nước ở châu Á (phổ biến tại Trung Quốc, Thái Lan) phương pháp sử dụng các hóa chất có tính oxy hóa cao để phân hủy các phân tử gây mùi được sử dụng phổ biến. Tuy nhiên, việc áp dụng các phương pháp này ở Việt Nam được xem là không khả thi bởi chi phí đầu tư ban đầu rất cao, cần nâng cấp mô hình hệ thống hiện hữu của các trang trại về quạt hút, vận hành, ngoài ra các hóa chất sử dụng là độc hại cho vật nuôi và con người…
Phương pháp sử dụng hóa chất có tính Oxy hóa cao (hình ảnh minh họa)
Giải pháp ứng dụng Organic Carbon
Các nhà khoa học Nhật Bản mới đây giới thiệu một vật liệu mới: Organic Carbon, là các hạt carbon thể nguyên tử, có tính hữu cơ, rất an toàn và tốt cho sức khỏe vật nuôi, khi được áp dụng lên chất thải, hoạt chất này nhanh chóng phân hủy chất thải, không chỉ giúp cho chất thải không phát sinh mùi, mà các vi sinh vật nội tại có thể phát triển và tiếp tục xử lý, giúp cho các bước xử lý chất thải sau đó được thực hiện một cách thuận tiện. Theo các báo cáo, giải pháp này xử lý tới hơn 80 % tổng các khí, và hơn 90% khí Amoniac.
Biểu đồ hiệu quả xử lý mùi của Organic Carbon (nguồn: JVSF)
Tài liệu tham khảo: Link giới thiệu về Giải pháp xử lý trại heo: https://jvsf.vn/chuyen-trang-nuoi-heo-lon
Link video giải pháp xử lý môi trường chăn nuôi heo: https://youtu.be/j-c0m1SRtq0
CÔNG TY CỔ PHẦN TƯƠNG LAI THÔNG MINH NHẬT VIỆT
JAPAN VIETNAM SMART FUTURE JOINT STOCK COMPANY (JVSF)
Website: www.jvsf.vn – Email: info@jvsf.vn
Trụ sở chính: Ấp 4, xã Mỹ Thạnh Đông, huyện Đức Huệ, tỉnh Long An, Việt Nam Điện thoại : 027 23 89 88 38
Chi nhánh TP. Hồ Chí Minh: SH06-SH07, Tòa nhà Opal, Saigon Pearl, số 92 Nguyễn Hữu Cảnh, phường 22, quận Bình Thạnh, TP Hồ Chí Minh – Hotline: 0945 30 60 68
Chi nhánh Hà Nội: Số 33 ngõ 71 phố Đỗ Quang, phường Trung Hòa, quận Cầu Giấy, Hà Nội – Hotline: 0946 17 37 68
